Srpska književnost i jezik

STUDIJSKI PROGRAM: Jezik, književnost i kultura – JKK

Modul: SRPSKA KNJIŽEVNOST I JEZIK
Naziv diplome: DIPLOMIRANI FILOLOG (SRPSKA KNJIŽEVNOST I JEZIK)

Ispit se sastoji iz pismenog dela (obrada zadate teme prema dole priloženom programu) i usmene provere znanja.

Uspeh iz pismenog dela ispita boduje se:
nedovoljan          0 bodova
dovoljan              6 bodova
dobar                  13 bodova
vrlo dobar         19 bodova
odličan              25 bodova

Uspeh iz usmenog dela ispita boduje se:
nedovoljan          0 bodova
dovoljan              9 bodova
dobar                   18 bodova
vrlo dobar          26 bodova
odličan               35 bodova

Usmeni deo sastoji se iz:

Program za pripremu prijemnog ispita

NARODNA KNJIŽEVNOST:

Sunce se djevojkom ženi, U Milice duge trepavice (Srpska devojka) – jedno delo po izboru učenika

Smrt majke Jugovića, Dioba Jakšića, Uroš i Mrnjavčevići, Banović Strahinja, Kosovka djevojka, Marko pije uz ramazan vino, Marko Kraljević i brat mu Andrijaš, Ropstvo Janković Stojana, Početak bune protiv dahija, Ženidba Milića barjaktara, Hasanaginica – jedno delo po izboru učenika

Aždaja i carev sin, Nemušti jezik,  Devojka brža od konja, Zlatna jabuka i devet paunica, dela narodne književnosti o Svetom Savi – jedno delo po izboru učenika

KNJIŽEVNOST STAROG VEKA:

Ep o Gilgamešu, Ilijada (odlomci) – jedno delo po izboru učenika

Biblija – iz Starog zaveta: Prva knjiga Mojsijeva, Legenda o potopu, Pjesma nad pjesmama, iz Novog zaveta: Beseda na Gori i Stradanje i vaskrsenje Hristovo (iz Jevanđelja po Mateju) – jedno delo po izboru učenika

Sofokle: Antigona

Homer: Ilijada (odlomci iz prvog i šestog pevanja: invokacija, susret Hektora i Andromahe, i drugi po izboru)

SREDNJOVEKOVNA KNJIŽEVNOST:

Sava Nemanjić: Žitije Svetog Simeona (odlomak o Nemanjinoj smrti), Teodosije: Žitije Svetog Save (odlomci) – jedno delo po izboru učenika

Jefimija: Pohvala Svetom knezu Lazaru, despot Stefan Lazarević: Slovo ljubve, Konstantin Filozof: Žitije despota Stefana Lazarevića – Opis Beograda (iz 51. poglavlja) – jedno delo po izboru učenika

HUMANIZAM I RENESANSA:

Dante Aligijeri: Božanstvena komedija (Pakao), Frančesko Petrarka: Kanconijer, Đovani Bokačo: Dekameron (okvirna priča i tri novele po izboru), Migel de Servantes: Don Kihot – jedno delo po izboru učenika

Vilijam Šekspir: Romeo i Julija, Hamlet, Marin Držić: Dundo Maroje, Novela od Stanca – jedno delo po izboru učenika

BAROK, KLASICIZAM I PROSVETITELJSTVO:

Gavril Stefanović Venclović: Crni bivo u srcu, Zaharija Orfelin: Plač Serbiji – jedno delo po izboru učenika

Žan Batist Poklen Molijer: Tvrdica; Jovan Sterija Popović: Tvrdica – jedno delo po izboru učenika

Dositej Obradović: Pismo ljubeznom Haralampiju, Vostani Serbie, Život i priključenija (1. deo) – jedno delo po izboru učenika

ROMANTIZAM:

Viktor Igo: Predgovor Kromvelu, Novalisovi fragmenti pod brojevima 773, 780, 1186, 1187, 1188, 1197, 1204, 1209, 1214, 1229, 1788, koji su pisani kao programski tekstovi (crtice), Džordž Gordon Bajron: Putovanje Čajlda Harolda (odlomci), Edgar Alan Po: Gavran – jedno delo po izboru učenika

Johan Volfgang Gete: Faust

Aleksandar Sergejevič Puškin: Evgenije Onjegin

Vuk Stefanović Karadžić: Vuk St. Karadžić kao sakupljač narodnih umotvorina, književni kritičar i polemičar, Kritika na roman Ljubomir u Jelisiumu, Pismo knezu Milošu (odlomci), Žitije Ajduk Veljka Petrovića, Srpski rječnik (izbor) – jedno delo po izboru učenika

Petar Petrović Njegoš: Gorski vijenac, Ivan Mažuranić: Smrt Smail-age Čengića – jedno delo po izboru učenika

Branko Radičević: Đački rastanak, Kad mlidijah umreti – jedno delo po izboru učenika

Đura Jakšić: Na Liparu, Orao, Otadžbina, Ponoć – jedno delo po izboru učenika

Jovan Jovanović Zmaj: Đulići, Đulići uveoci, satirična pesma – jedno delo po izboru učenika

Laza Kostić: Santa Maria della Salute, Među javom i med snom i druge – jedno delo po izboru učenika

REALIZAM:

Onore de Balzak: Predgovor Ljudskoj komediji (odlomak), Čiča Gorio

Lav Nikolajevič Tolstoj: Ana Karenjina, Rat i mir – jedno delo po izboru učenika

Nikolaj Vasiljevič Gogolj: Revizor, Šinjel – jedno delo po izboru učenika

Jakov Ignjatović: Večiti mladoženja, Stevan Sremac: Zona Zamfirova, Ibiš-aga, Kir Geras – jedno delo po izboru učenika

Milovan Glišić: Glava šećera

Laza Lazarević: Prvi put sa ocem na jutrenje, Vetar, Švabica – jedno delo po izboru učenika

Radoje Domanović: Danga, Vođa – jedno delo po izboru učenika

Simo Matavulj: Povareta

Branislav Nušić: Gospođa ministarka, Narodni poslanik ili neko drugo delo po izboru učenika

Fjodor Mihajlovič Dostojevski: Braća Karamazovi, Zločin i kazna – jedno delo po izboru učenika

MODERNA:

Šarl Bodler: Albatros, Veze, Čitaocu, Artur Rembo: Ofelija, Samoglasnici, Stefan Malarme: Labud, Pol Verlen: Mesečina –  jedno delo po izboru učenika

Anton Pavlovič Čehov: Tuga, Ujka Vanja – jedno delo po izboru učenika

Vojislav Ilić: Sivo sumorno nebo, U poznu jesen, Zapušteni istočnik – jedno delo po izboru učenika

Aleksa Šantić: Pretprazničko veče, Veče na školju, Moja otadžbina –  jedno delo po izboru učenika

Jovan Dučić: Suncokreti, Jablanovi, Zalazak sunca – jedno delo po izboru učenika

Milan Rakić: Dolap, Jasika, Iskrena pesma – jedno delo po izboru učenika

Vladislav Petković Dis: Možda spava, Tamnica, Nirvana – jedno delo po izboru učenika

Sima Pandurović: Svetkovina, Rodna gruda – jedno delo po izboru učenika

Antun Gustav Matoš: Jesenje veče, Noturno – jedno delo po izboru učenika

Borisav Stanković: Nečista krv, U noći, Koštana – jedno delo po izboru učenika

Petar Kočić: Jazavac pred sudom, Mračajski proto – jedno delo po izboru učenika

Franc Kafka: Proces, Preobražaj

KNJIŽEVNOST IZMEĐU DVA RATA:

Vladimir Vladimirovič Majakovski: Oblak u pantalonama, Federiko Garsija Lorka: Romansa mesečarka, Rabindranat Tagore: Gradinar – jedno delo po izboru učenika

Ernest Hemingvej: Starac i more

Luj Ferdinand Selin: Putovanje nakraj noći, Tomas Man: Smrt u Veneciji ili

Tonio Kreger – jedno delo po izboru učenika

Milutin Bojić: Plava grobnica, Dušan Vasiljev: Čovek peva posle rata, Tin Ujević: Svakidašnja jadikovka, Momčilo Nastasijević: Tuga u kamenu – jedno delo po izboru učenika

Miloš Crnjanski: Sumatra, Stražilovo, Seobe, Dnevnik o Čaronojeviću – jedno delo po izboru učenika

Ivo Andrić: Put Alije Đerzeleza, Most na Žepi, Anikina vremena, Ex Ponto – jedno delo po izboru učenika

Miroslav Krleža: Gospoda Glembajevi

Veljko Petrović: pripovetka po izboru, Rastko Petrović: Ljudi govore, Momčilo Nastasijević: Zapis o darovima moje rođake Marije, Isidora Sekulić: Saputnici (Krug), Gospa Nola – jedno delo po izboru učenika.

POSLERATNA KNJIŽEVNOST:

Alber Kami: Stranac

Horhe Luis Borhes: Čekanje, Vavilonska kula ili Vrt sa stazama koje se račvaju

Vasko Popa: Kora, Kalenić, Manasija – jedno delo po izboru učenika

Stevan Raičković: Kamena uspavanka (izbor)

Miodrag Pavlović: Rekvijem, Naučite pjesan, Probudim se – jedno delo po izboru učenika

Ivo Andrić: Na Drini ćuprija, Prokleta avlija – jedno delo po izboru učenika

Dobrica Ćosić: Koreni, Vreme smrti –  jedno delo po izboru učenika

Vladan Desnica: Proljeća Ivana Galeba, Vilijam Fokner: Buka i bes – jedno delo po izboru učenika

Meša Selimović: Derviš i smrt

Branko Miljković: Vatra i ništa, Desanka Maksimović: Tražim pomilovanje, Oskar Davičo: Hana – jedno delo po izboru učenika

Samjuel Beket: Čekajući Godoa

Danilo Kiš: Rani jadi, Enciklopedija mrtvih –  jedno delo po izboru učenika

Dušan Kovačević: Balkanski špijun

Milorad Pavić: Hazarski rečnik

Dobrilo Nenadić: Dorotej

Borislav Pekić: Vreme čuda (Čudo u Jabnelu) i Novi Jerusalim

Ivan V. Lalić: zbirka pesama Pismo

Mihail Bulgakov: Majstor i Margarita

TEORIJA KNJIŽEVNOSTI: Primenjena na izabrana dela i tumačena u njenim okvirima.

UMETNOST – pojam, vrste, osobenosti, odnosi među umetnostima. Književna umetnost (pojam, podele, osobenosti). Književni rodovi i vrste. Književno (umetničko) delo – pisac (umetnik). Primalac (čitalac, slušalac, gledalac). Nauka o književnosti – pojmovi (književna kritika, teorija književnosti, istorija književnosti).

LIRIKA – pojam. Struktura lirske pesme, tema, motivi, kompozicija, ritmička organizacija, jezik i stil. Lirske vrste u usmenoj i pisanoj književnosti – osnovne odlike (mitološke, obredne, običajne, porodične, posleničke, ljubavne, elegične, ditiramb, sonet, sonetni venac). Analiza lirske pesme.

PESNIČKI JEZIK – standardni jezik (odnos). Osnovne odlike pesničkog jezika. Epitet, personifikacija, poređenje, kontrast, antiteza, slovenska antiteza, metafora, hiperbola, gradacija, simbol i alegorija; analiza moderne lirske pesme. Ritam glasova, slogova, reči, govornih celina, stihova, strofa, pauze, trohejski i jampski ritam. Stih – vrste. Slik ili rima – vrste.

EPIKA – pojam. Struktura epskog dela: tema, kompozicija, lik, jezik i stil. Epska poezija i proza u usmenoj i pisanoj književnosti – osnovne odlike (epska pesma, ep, mit, legenda, bajka, basna, zagonetka, pripovetka, roman). Analiza epskog dela.

LIRSKO-EPSKA poezija – pojam, osnovne odlike (balada, romansa, poema). Analiza lirsko-epske pesme.

DRAMA – pojam. Drama kao književni rod i drugi rodovi (lirika i epika). Drama i pozorište: drama kao književno i scensko delo. Struktura dramskog dela: dramska lica, didaskalije, monolog, dijalog. Kompozicija dramskog dela: dramska radnja, jedinstvo dramske radnje, dramski sukob, dramska napetost. Faze razvoja dramske radnje: ekspozicija, zaplet, kulminacija, peripetija, rasplet. Čin, slika, prizor (scena) i dramska situacija. Dramske (scenske) vrste. Analiza dramskog (scenskog) dela. Scenski jezik: vizuelni i akustički scenski znakovi; publika (gledaoci, glumac, reditelj, režija, lektor, scenograf i kostimograf).

BIOGRAFIJA, AUTOBIOGRAFIJA I PUTOPIS, KNJIŽEVNA KRITIKA, STUDIJA, ESEJ: Osnovna informacija o savremenim metodološkim pristupima književnosti (pozitivizam, ruski formalisti, fenomenološki pristup, nova kritika u Engleskoj i Americi, učenje o interpretaciji, psihoanalitička i arhetipska škola). Kritika, strukturalizam, teorija recepcije i sociologija književnosti.

Literatura:
1. Dragiša Živković, Teorija književnosti (sva izdanja);
2. Izbor akreditovanih čitanki;
3. Jovan Deretić, Kratka istorija književnosti (Beograd: BIGZ) i druge relevantne istorije književnosti.